İdrar, boşaltım sistemi organlarının gerçekleştirdiği işlemler sonucu vücuttaki zararlı maddelerin atıldığı bir sıvıdır. Sadece zararlı maddeleri değil, vücuda fazla gelen çeşitli maddeleri de uzaklaştıran idrar, insan hayatının ve sağlığının devamı için önemli fizyolojik bir role sahiptir.
İdrar birçok bileşenin bir araya gelmesiyle oluşmuştur. %95 gibi büyük bir oranda su içeren idrarda başlıca üre, sodyum, klor, potasyum, kreatinin ve amonyak solütleri bulunur. Bunun aksine glukoz, protein gibi vücudun majör ihtiyaçları olan maddeler hastalık durumları dışında idrarda yer almaz.
Vücudun dengesini sağlamakta etkili idrar, genellikle asidik bir içeriktedir. Gün içerisinde yenilen ve içilen besinlere göre bu pH değeri 4.7 – 8.4 arasında değişebilir. Bir gün içerisinde atılan normal idrar miktarı 1.5 – 2 litre olarak ölçülür. Oluşan idrar, gün içerisinde 4 – 8 kez dışarı atılabilir.
Bebek, çocuk ve yetişkinlerde farklı miktar ve özelliklerde olan idrar, doğumdan ölüme kadar geçen süre boyunca metabolizmanın başlıca ürünlerinden biri olarak görülür. Böbreklerde üretilen ve mesanede depolanan idrar, vücudu çoğu açıdan etkiler.
İdrarın atılma sıklığı, içeriği, görünümü, kokusu gibi özellikleri kişinin sağlık durumu hakkında oldukça fazla bilgi verir. Herhangi bir hastalık ya da hastalık şüphesi durumunda, maliyet ve hız açısından doktorların sıkça talep ettiği idrar testleri öne çıkar.
İdrar testleri, birçok hastalığın tanısının konması için başvurulan yöntemler arasında yer alır. 100 ml idrarın hastaya verilen steril bir kaba konulması ve sonrasında gerçekleşen rutin işlemler, idrar testinin temel öğelerindendir. Hastadan alınan idrar, sterilliği bozmadan kapağı kapatılarak laboratuvara gönderilir. Daha sonrasında makroskobik ve mikroskobik incelemelere alınır.
İdrar örneğinin toplanması ve depolanması oldukça önemlidir. En iyi idrar örneği taze ve konsantre olandır. Testler için en çok tercih edilen, günün ilk saatlerinde ve aç karnına alınmış idrar örneğidir. Bu yolla, birçok parametre hakkında en doğru bilgilere ulaşmamız mümkün kılınır.
İdrar analizi mümkünse hemen yapılmalıdır. Oda ısısında en fazla iki saat ve buzdolabında 4 saat bekletilmesi önerilir. Taze çalışılmayan idrar örnekleri, test sonuçlarının yanıltıcı çıkmasına ve hastalıkların fark edilememesine sebep olabilir.
İdrar testinde kullanılacak idrar örneği belirli özelliklerdeki kaplarda muhafaza edilmelidir. En az 50 ml hacme ve 4 cm’lik açıklığa sahip idrar kapları, testler için oldukça idealdir. Örneği toplandığı kap sıkıca kapatılmalı, böylece herhangi bir dış etkenden etkilenmemesi sağlanmalıdır. Sağlık çalışanlarının idrardan ya da idrarın sağlık çalışanlarından korunması için sızdırma yapmayan kaplar kullanılmalıdır.
İdrar kapları dışında vakumlu ya da vida kapaklı idrar tüpleri ve idrar transfer çubukları da tercih edilir. Üzerlerine yapıştırılan etikette; hastanın adı, soyadı, kullandığı ilaçlar gibi önemli bilgiler yer alır. Bu sayede idrar testlerinin karışması önlenmiş olur.
İdrar testi incelemelerinde alınan idrarın miktarı oldukça önemlidir. İncelemeler için en az 12 mililitre idrar toplanması gerekir. Bebeklerde ise 5 mililitre ya da daha az miktarda idrar, testin yapılması için yeterli olur.
İdrar tahlili, hastane ya da kliniklerde, bilgili kişilerce hastaya detaylar dikkatle anlatılarak yapılmalıdır. Özel Viromed Laboratuvarları olarak, idrar testleri için sunduğumuz temiz ortamla ve alanında uzman personelimizle size yardımcı olabiliriz.
İdrar testleri, idrarın fiziksel ve kimyasal açıdan pek çok farklı parametreye göre değerlendirilmesi olayıdır. Bu parametreler, kişinin sağlık durumundaki normal ve anormal olayların incelenmesinde etkili olur.
Normal bir idrarın rengi, açık veya koyu arasında değişir. İçerisindeki pigmentlerin cinsi ve miktarı idrarın renginde farklılık oluşturabilir. İdrar rengi, gün içerisinde dahi farklı renk tonlarında olabilir.
İdrarın berraklığı, idrar temizliğini gösterir. Sağlıklı bir kişinin idrarı berrak görünüşte ve nötr kokuda olmalıdır. Tüketilen ürünler, bu görüntü ve kokunun ufak ölçüde değişmesini sağlar.
Genellikle 5.5 – 6.5 arasında bir pH düzeyinde olan idrarın 4.5 – 8 değerleri de normal sayılabilir. Bu pH, turnusol kağıdıyla kolayca hesaplanır.
Özgül ağırlık, idrar içerisinde çözünmüş maddelerin saf suya oranla karşılaştırılmasıdır. Normal idrarın özgül ağırlığı 1.010-1.030 g / cm3 değerleri arasındadır. Özgül ağırlığın hesaplanması için ürinometre kullanılabilir.
İdrarda protein ölçümü, idrar testinin en önemli noktalarından biridir. Sağlıklı bir idrarda protein ya hiç bulunmaz ya da çok az miktarda bulunur. Bu sebeple idrarda protein artışı, test sonucu ortaya çıkacak hastalıkların tayininde oldukça büyük bir role sahiptir.
Protein gibi glukoz da idrarda bulunmaması gereken maddelerdendir. İdrarda glukoz varlığının tespit edilmesi, kişinin sağlık durumunun bozulduğunu gösterebilir.
İdrar, canlı cansız birçok maddenin bileşimidir. Normal şartlar altında, vücutta aktif rol alan lökosit, eritrosit gibi hücreler idrarda ya hiç bulunmamalı ya da oldukça az ölçüde bulunmalıdır. Herhangi bir hücre idrarda fazla yer alıyorsa, test sahibinin sağlığında normal olmayan bir durum olması beklenir.
İdrar ve idrar yollarının işlevleriyle ilgili ortaya çıkan sorunlar, birçok farklı hastalığın ana sebebi olabilir. Belirti, süreç ve tedavi açısından değerlendirildiğinde bu hastalıkları aşağıdaki gibi sınıflandırıyoruz.
İdrar yolu enfeksiyonu, idrar yollarının farklı seviyelerinde görülen iltihabi durumlardır. Sıklıkla alt idrar yollarında oluşan bir problem olsa da, üst idrar yolları enfeksiyonları olarak da karşımıza çıkabilir. İdrar yolu iltihapları, genelde bakteriler nedeniyle ortaya çıkar.
İdrar yolu enfeksiyonları, birçok belirti sayesinde tespit edilebilir. Sık idrara çıkma ve idrar sırasında yanma hissi bu belirtilerin başında gelir. İdrar debisinde zayıflama, idrar tutamama, idrarda kan ve alt karın bölgesinde oluşan ağrı hissi de hastaların yaşadığı diğer belirtiler arasında yer alır.
Kişi, idrar yolu enfeksiyonuna sahipse, enfeksiyonun ilerlememesi için önerilen birkaç yöntem vardır. Gün içerisinde en az 2 litre su tüketimi, en önemli hususlardandır. Bu sayede mesane sıkça temizlenerek bakteri ve mantar istilasından korunmuş olur.
Kahve, alkol, limon suyu gibi mesanede tahriş edici sonuçlar oluşturabilecek ürünler, mümkün olduğunca az tüketilmeli ya da hiç tüketilmemelidir.
Zamanında bir müdahaleyle kolayca tedavi edilebilecek idrar yolu enfeksiyonları, kalıcı bir hasar bırakmadan iyileşebilir. Basit enfeksiyonların yaklaşık %30’unda kendiliğinden ve hasarsız bir iyileşme gerçekleşir. Ancak enfeksiyona böbrekler de eşlik ediyorsa ve tedavi için de geç kalınmışsa, hastada kalıcı bir hasar oluşabilir.
Böbrekteki idrarı mesaneye taşıyan kanala üreter, buraya yerleşmiş küçük taşlara ise üreter taşı denir. Ağrı, bulantı ve kusma gibi şikayetleri bulunan üreter taşı hastaları, sık idrar çıkma eğiliminde olur. İdrar tahlilindeki kanama, bu enfeksiyonun tespitinde büyük bir rol oynar.
Üreter taşının bulunduğu konumda darlık veya dışarıdan bir bası yoksa taşın kendiliğinden düşmesi olasıdır. Düşmeyen taşlar ise, taş kırma yöntemiyle hasta kişinin vücudundan kolayca alınabilir.
Üretrada oluşan iltihaba üretrit adı verilir. Diğer enfeksiyonlardan farkı, cinsel yolla bulaşma ihtimalinin bulunmasıdır. Üretrada oluşan kaşıntı, hastalarda sıklıkla görülen belirtilerdendir. Üretritin bir mikroorganizma sebebiyle ortaya çıktığı tespit edilmiştir. Tedavisi için tetrasiklin, eritromisin veya doksisiklin gibi ilaçlar önerilir.
İdrar akışının engellenmesi ve üreter taşlarının oluşmasının en önemli sebeplerden biri, üreter darlığıdır. Üreter darlığı, böbrek fonksiyonlarını da bozarak daha büyük sorunlara yol açabilir. Tedavisinde endoskopik balon dilatasyonu gibi kapalı ya da laparoskopik cerrahiye başvurulabilir.
Genellikle mesane ya da böbrekte oluşmuş taşların üretrayı tıkaması sonucu gelişen üretra taşı, idrar yoluyla alakalı bir diğer hastalıktır. Üretra darlıkları, yabancı cisimler sebebiyle ortaya çıkan anatomik bozukluk ve idrar yolu enfeksiyonlarına bağlı hasar üretra taşı oluşması nedenleri arasında yer alır. Tedavisinde analjezik jeller ya da endoskopik yöntemler kullanılır.
Özel Viromed laboratuvarlarında yaptırabileceğiniz idrar testleri, yukarıdaki gibi birbirinden farklı idrar yolu hastalıklarının fark edilmesi ve uzman doktorunuzun tedavisi planı oluşturmasına yardımcı olur. Alacağınız güvenilir sonuçlar, sağlığınıza hızlıca kavuşmanıza yardımcı olur.
Özel Viromed Labaratuvarları
